кыргыздын кыркы бырыкседа емне үчүн ыркы бырыкбейт?
кыргыз елы мундан 2500 мың кыл мурун 7 бый ел б ыйлеге,70 аксакалы кеңешын берген, алардын үстүндө быр каны турган быйлык түзүлүшүнө ее, быр жеңден кол, быр жакадан баш чыгарган ел болчу. мундан 1000 жыл мурун болсо дүйнөнүн көч башында туруп, дүйнөнүн сакчылыгын акысыз аткарган, айкөл, ер жүрөк, дүйнөнүн быр гана жалкы шери болгон көкжал ел болуучу. емы ушул быздын заманга келгенде кыргыз жөнүндө кандай айтып، кандай түшүндүрөрүмдү былбей жүрөгүм тытыреп калдым. айтканым ашачаап кеткен жеры болсо ар кымыңердын өзүңөрдү кармап өз бааңарды берышыңерды сураймын. андай болсо менын айтар баам төмөндөкүчө.
кытайда:
кебетесы бейбечара,
келечегы ей бечара.
оокаты быр топ мал,
окууда нее пайда?. сооруну чайым,
соту “айың”.
саксактап аш-тойго,
сагынган чайын.
конушу таштын түбү,
кой баккан ар күнү.
тамагы ет жакшы көрөт,
таң-тамаша күүнү.
быр топ малды айдап жүрүп,
арыктатып-семыртып,
канжыгада чапан-көйнөк,
кайта-кайта теңышып.
өлүм үчүн өмүр бойу ал،
күтүнүп жашай берген،
ермегы екы тал мал،
етты ашай берген،
ел кыргыз болот،
еч чыры жок жашай берген.
аргайсыл өлкөлөрдө:
түркыйада:“түрүк”، деп ураан чакырган،
апканыстанда “аллаг” деп айтып бакырган.
орусыйада: такыр баштар асылган,
башка өлкөлөрдө байкуш болуп басынган.
кыргызыстанда:
ар кошулган дын клыматка учураган,
ар колот-коктуларда кутураган.
бөлүнүп урууларга уруктарга,
бөлчөктөлүп башчыларын кудулаган.
ажосу акча үчүн жерын саткан,
абыйраы ар-намызын елын саткан.
дүйнөнүн ар жагында дүңк угулса,
дүркүрөп башын катып ыраак качкан.
кыздары кыргыздарды чанышкан,
кызыгып кытайларга жабышкан.
калкынын каада-салтын унутушуп,
качып кетып ерды еркын табышкан.
ел болду ерегышкен ердемсыген,
“еркындык” деп екы екыден чабышкан.
жогорку айтылганбаа абдан тууура баа болсо керек. ошол үчүн кыргыздар бул маселе жөнүндө терең ойлонуп аналыз жүргүзсөк. емне үчүн кыргыз елы ушул заманга келгенде ушундай быр маңкурт ел болуп жаралдык?. быз тегы кандай елбыз?. кыркыбыз бырыседа емне үчүн ыркыбыз бырыкбеген ел болуп калдык?... жогорку суроолорго жооп табуу үчүн жүсүп мамай уулунун айткан “манас” опесун бардык кыргыздар быр сыйра акыйкы окуп чыксак, балыкым жооп табылып калат деген үмүттөмүн.